Talloze kuikens laten zich wekenlang door hun ouders voederen. Zo niet de nestvlieders. Amper droog achter de oren stappen ze met hun onhandig grote poten de wijde wereld in. Op zoek naar voedzame insecten. Roots zet 5 kuikens voor je op een rij.
In de natuur heb je nestvlieders en nestblijvers. Het verschil is het duidelijkst te zien in de vogelwereld. Jonge merels of koolmezen bijvoorbeeld worden kaal geboren en met de ogen nog gesloten. Om te kunnen overleven, zijn ze volledig afhankelijk van hun ouders. Die brengen voedsel en houden de jonkies op temperatuur.
Nestvlieders blijven gemiddeld genomen langer in hun eischaal en kunnen zich daardoor verder ontwikkelen. Als zij uitbreken, hebben ze al een warm donsjasje en kunnen ze al zien en lopen. Ze pikken naar alles wat voor hun snavel komt en leren al snel wat wel en niet eetbaar is. Voor wat extra warmte, voedsel en bescherming zijn vader of moeder nog wel belangrijk. Je vindt nestvlieders vooral onder de weidevogels, denk aan grutto’s, tureluurs en kievieten, waarschijnlijk omdat hun nesten kwetsbaar in het gras liggen.
Jonge grutto. Foto: Marcel van Kammen
1 Vliegvlug
Eind februari keren de grutto’s terug naar de Lage Landen. Ze sterken aan en vormen paartjes op drassige graslanden. Een maandje later breekt de broedtijd aan. In een eenvoudig kuiltje in het gras liggen meestal vier eieren. Als de lichtbruine kuikens uit hun ei gekropen zijn, begint een kritieke fase. Zouden de kuikens genoeg voedsel en bescherming kunnen vinden om groot te worden?
Te zien: eind april en mei.
Jonge kievit. Foto: Marcel van Kammen
2 Goed gecamoufleerd
Kieviten leggen hun, meestal vier, eieren in een kuiltje op de kale grond. Maïsakkers zijn favoriet. De eerste leg begint in maart, maar als deze mislukt, kunnen ze in één seizoen wel vier pogingen doen. De kuikens zijn met hun bonte donskleed goed gecamoufleerd. Maar vader vertrouwt daar niet helemaal op. Met felle duikvluchten probeert hij vijanden te verjagen. Hierdoor broeden andere weidevogels graag onder de beschermende paraplu van een kieviet.
Te zien: april, mei, juni en juli.
Scholekster met jong. Foto: Marcel van Kammen
3 Lang gevoerd
Scholeksters broeden vanaf half april op natte graslanden, op kwelders en de laatste jaren ook steeds vaker op platte grinddaken van gebouwen. De drie of vier jongen worden in tegenstelling tot de meeste andere weidevogels nog lang door hun ouders gevoed. De zwarte kop, rug en vleugels van de oudervogels is bij de kuikens nog grijsbruin.
Te zien: mei, juni en juli.
Nieuwe editie Roots Vogelmagazine voorjaar 2022
Kun je geen genoeg krijgen van vogels? Het Roots Vogelmagazine voorjaar 2022 ligt nu in de winkel. Bestel deze snel en makkelijk via onze webshop. Je ontvangt het nummer zonder verzendkosten (binnen Nederland) thuis.”
Jonge wilde eenden. Foto: Marcel van Kammen
4 Onveilig water
Wilde eenden zijn er vroeg bij, als het om broeden gaat. Vaak zit het wijfje al in februari op het nest om haar acht tot tien vuilgroene eieren warm te houden. Na vier weken kruipen de pullen uit hun ei en verruilt ze het hoge gras voor het veiligere water. Maar de kleine bruine of gele kuikens zijn daar allerminst veilig. Blauwe reigers, meeuwen en snoeken zorgen ervoor dat moeder zelden al haar kroost weet groot te brengen.
Te zien: eind februari, maart, april, mei, juni, juli, augustus en september.
Jonge tureluur. Foto: Agami / Hans Germeraad
5 Onder vaders vleugels
Tureluurs broeden bij voorkeur in polders met veel sloten en kruidenrijk grasland. Daar leggen ze in een met grashalmen overdekt nest vier eieren. Zodra die uitgekomen zijn, zoeken de donkerbruine jongen met witte borst zelfstandig naar insecten. Om warm te blijven, kruipen ze regelmatig onder de vleugels van vader tureluur.
Te zien: eind april, mei en juni.
Meer jong grut
De meeste foto’s bij dit artikel zijn van natuurfotograaf Marcel van Kammen. Hij maakte ook een mooi boekje over jonge dieren in de natuur: Jong grut. Het is een praatje/plaatje-boek. Bij alle jonge dieren (zoals grutto, veulen, vos) staat een leuk weetje of verhaaltje. Bestellen kan hier.
Jong Grut, Marcel van Kammen, uitgeverij Wijdemeer, € 15.
Meer over vogels
- Vogeleieren zijn de wonderen van de natuur.
- De boerenzwaluw keert terug.
- Leer vogelgeluiden herkennen via onze podcast Notenkrakers. De nieuwste aflevering gaat over de veldleeuwerik.
