De charismatische notenkraker is een van de meest aansprekende soorten waar vogelaars in Nederland iedere herfst en winter op (mogen) hopen. De laatste invasie is alweer dertig jaar geleden! Vijf weetjes over deze bijzondere vogel.
Geëmancipeerd
De notenkraker broedt in Noord- en Midden-Europa en Siberië. Vanaf maart bouwt een notenkrakerkoppel aan een nest: een constructie van (doornachtige) twijgen, gevoerd met grassen, korstmossen en soms wat veren. Het ligt tegen de stam van een naaldboom op een hoogte van ongeveer 6 meter. Het legsel bestaat uit twee tot vijf (gewoonlijk 3 of 4) bleek-blauwgroene eieren met lichtbruine spikkels en vlekken. In 16-18 dagen worden ze door beide partners uitgebroed. Beide ouders brengen de jongen groot die na ongeveer 23 dagen uitvliegen. Ze blijven daarna nog minstens drie maanden als gezin bij elkaar.
De notenkraker doet zijn naam eer aan: hij is gek op allerlei soorten noten. Foto Peter Pfeifer
Honkvast
Notenkrakers zijn gewoonlijk standvogels, vooral in het westen van hun verspreidingsgebied. Soms trekken notenkrakers vanuit Siberië naar het westen of zuiden op zoek naar voedsel. Is er voedselgebrek in de broed- en overwinteringsgebieden, slaan ze hun vleugels verder uit en komen we ze in grotere aantallen tegen in West-Europa. Het zijn de jonge en ongepaarde vogels die aan de zwerf gaan. Maar weinig van deze vogels overleven deze invasies om terug te keren in het voorjaar.
Invasies
Vanaf 1900 zijn er in totaal negen invasies van notenkrakers geweest, de laatste in 1991. Deze vogels zijn later ook in Groot-Brittannië, België en zelfs in Portugal en Noord-Afrika gezien. Hoewel notenkrakers voor broeden en hun voedsel sterk gebonden zijn aan dennen, duiken ze tijdens invasies op de meest onwaarschijnlijke plekken op. Ook in parken en tuinen – als er maar een hazelaar staat.
Een notenkraker die een paar jaar geleden in Wageningen verbleef had veel fans. Foto Peter Pfeifer
Apart gedrag
Een notenkraker zit vaak langdurig op de uitkijk in de top van een naaldboom. Hij kan zich dan opeens als een steen van zijn zitpost laten vallen.
Charismatische notenkraker
Notenkrakers zijn heel intelligent; de verhouding tussen hun lichaams- en hersengrootte is maar iets kleiner dan die van de mens. En ze zien er bijzonder uit: bruin met wit gevlekt. Vaak zijn de vogels die hier naar toe zwerven heel tam, ze zijn geen mensen gewend. Met hun bikkelharde snavel kraken ze de hardste noten. Een charismatische vogel!
Vind je vogels kijken leuk, bestel dan het nieuwste Roots Vogelmagazine. Verzendkosten zijn gratis als je dit woord invult bij de kortingscode.
Als een naar onze superleuke podcast Notenkrakers geluisterd? Er staan al dertig afleveringen online! De meest recente gaat over familie van de notenkraker: de kauw.
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Roots lezer Peter Pfeifer.
