In de rubriek In de ban van… komen mensen aan het woord die een bijzondere fascinatie hebben voor één speciaal aspect van de natuur. Deze keer gaan we op pad met Louis Beyens (73), emeritus hoogleraar biologie, en gefascineerd door raven. Niet alleen vanwege hun typische gezang (ja, het zijn zangvogels!) dat je natuurbeleving verrijkt. Er zijn heel veel redenen om de raaf te respecteren. ‘Een ontmoeting met een raaf vergeet je nooit meer.’
De ravenfascinatie van Louis Beyens begint tijdens een van zijn vele expedities op Groenland, als hij op een dag in zijn eentje buiten op de toendra zit. Het gevoel dringt zich op dat hij niet alleen is. “Ik kijk om”, vertelt hij, “en tien meter verderop zie ik een raaf op een rots zitten die naar mij zit te kijken. Het is een gevoel dat iedereen weleens heeft, alleen wordt dat in je eentje op de toendra sterker. Al je zintuigen staan dan op scherp.”
Het is hem meteen duidelijk dat hij niet met een gewone vogel van doen heeft. “Ik vroeg me af: hoe zien deze vogels ons? Later leerde ik dat raven heel intelligent zijn, net als alle kraaiachtigen. Onderzoekers denken dat ze het verstand hebben van een vierjarig mens. Zelf denk ik dat ze slimmer zijn. Er zijn meer soorten intelligentie dan we meten, we meten niet op z’n raafs.” De volgende dag zit de raaf er weer. Ook alle volgende dagen komt hij terug.
Dé rotzooiopruimer
Die ene Groenlandse raaf maakte een levenslange fascinatie in Beyens wakker. “Raven zijn mythische vogels. Veel volken weten allang dat ze bijzonder zijn. In de verhalen van de Indianen en Inuit van Noord-Amerika bijvoorbeeld is hij de schepper. Vader Raaf, Tulunger-sag, schept de mensen en al het leven op aarde. In andere verhalen brengt de raaf het licht naar de mensen.”
Het bijzondere van die scheppingsverhalen is dat de raaf vaak twee kanten heeft. Hij wisselt van wit naar zwart, van licht naar donker, soms in één verhaal. De raaf vliegt dicht bij het licht, is machtig en groot, maar ook een laag-bij-de-grondse lijkenpikker. “De raaf is de schepper én de schelm – hij staat voor het goede en het kwade. Die tweeslachtigheid intrigeert me. Wij mensen zijn ook nooit 100 procent goed of 100 procent slecht.”
Ondeugend én coöperatief
Raven kunnen ondeugend zijn. “Hun gedrag lijkt dan een beetje pesterig. Ze halen bijvoorbeeld paaseieren weg of pikken golfballen van de baan. Er is al eens een internationaal toernooi afgelast wegens ravenoverlast.” Onderling zijn raven ook niet altijd poeslief. Ze stelen van elkaar als de gelegenheid zich voordoet, vertelt Beyens, hoewel raven ook echte samenwerkers zijn. “Vooral jonge raven werken als groep samen. Maar ook met andere soorten. Ze hebben bijvoorbeeld een mooie relatie met wolven; raven kunnen zelf geen kadavers openen. Daar hebben ze wolven voor nodig.
Hoe dat precies zit tussen raven wolven lees je in Roots juni. Daarin ook 7 typische raaf weetjes – dat raven zelfs gebarentaal gebruiken, bijvoorbeeld.
CREDITS: TEKST MARJOLEIN VAN ROTTERDAM | FOTO’S GETTY IMAGES
Roots juni
In deze editie van Roots nemen we je mee op een wandeling rond het Twentse Springendal en maken we een natuurommetje over de kwelders bij Holwerd. Natuurfotograaf Edwin Giesbers laat zien hoe de wandelende tak bij ons voet aan de grond krijgt en ontdek de mooiste natuurmonumenten op de Veluwe.
Ook in deze editie:
- Nachtvlinders en hun gekleurde rupsen
- Vervuilde poep gevaar voor de natuur
- Dolen met een doel: kompaswandelen
- Alles paraat voor de wilde kat
Pak ‘m dus mee uit het winkelschap, of bestel ‘m eenvoudig online via de webshop!
Meer lezen
- Louis Beyens schreef in 2018 het boek De raaf, waarin hij de raaf in al zijn facetten beschrijft en vertelt over zijn fascinatie voor deze slimme vogel en diens rol in de menselijke mythologie. De raaf, Louis Beyens, Uitgeverij Atlas Contact, € 21,99.
- Met bosvogels gaat het relatief goed. Je hoort en ziet sommige soorten nu meer dan bijvoorbeeld vijftig jaar geleden. Rob Vogel, medeauteur van de Vogelatlas en werkzaam bij Sovon, signaleert zelfs dat er nieuwe soorten naar Nederland zijn gekomen.
