Vrolijke zanglijster

De lijster is qua gedrag weliswaar wat stiekem, qua zang steelt hij echt de show. Het geluid van de zanglijster is een genot om naar te luisteren.

Op de grond gedragen lijsters zich meer ‘stiekem’ dan bijvoorbeeld merels. Maar voor het zingen prefereert de zanglijster wél een opvallende, hoge plek. Zoals de nok van een dak of de top van een boom. Vanaf januari begint hij al te zingen, hij zingt het meest tussen het vroege voorjaar en het begin van de zomer.

Een solo orkest vanaf januari tot de zomer

Ruim voordat de zon opkomt start de zanglijster met zingen, en hij eindigt als laatste, in de diepe schemering. Vooral bij regenachtig zingt hij er vrolijk op los, een genot om naar te luisteren. Omdat hij zo luidkeels zingt, legt de lijster andere tuinvogels het zwijgen op: een waar solo orkest.

Het geluid van de zanglijster: kenmerkende herhalingen

Het geluid van de lijster is een variatie van tonen, die hij combineert met het herhalen van zijn favoriete riedels. Vaak zingt hij tussen de 2 en 4 herkenbare herhalingen, soms doet hij dat wel 5 of 6 keer.

Die herhalingen bestaan doorgaans uit 2 tot 3 lettergrepen, en strofen duren zo’n 1,5 tot 2,5 seconden. Na de ene strofe schakelt de zanglijster bijna direct over op een nieuwe strofe: het is daardoor bijna continuzang. Is het wat later in het seizoen, dan pauzeert hij wat langer tussen de strofen.

Beluister het gezang van de lijster ook in de Roots podcast Notenkrakers.

Roots-lezer Chris Biesheuvel maakte in maart 2023 dit mooie filmpje van een zanglijster in de regen.

Lijster mannetje versus lijster vrouwtje

Een lijster mannetje kun je qua uiterlijk nauwelijks onderscheiden van een lijster vrouwtje.

Soorten lijsters

In Nederland en België komen vijf soorten lijsters voor.

• zanglijster
• grote lijster
• merel
• kramsvogel
• koperwiek (wintergast)

De beflijster kan hier ook gezien worden, maar dat is een doortrekker. Verder zijn er nog drie zeer zeldzame dwaalgasten:

• zwartkeellijster
• vale lijster
• bruine lijster

Zanglijster versus grote lijster

De zanglijster weegt zo’n 70 tot 90 gram en heeft een lengte van zo’n 20 tot 22 cm. Hij is daarmee kleiner dan de grote lijster, die zo’n 110 tot 140 gram weegt bij een lengte van 27 cm. Je kunt deze twee lijstersoorten ook uit elkaar houden dankzij de donkere vlekken op hun (lichte) borst. Bij de zanglijster zijn die pijlpuntig, bij de grote lijster zijn ze ronder.

Ook qua gedrag kun je de twee van elkaar onderscheiden, bijvoorbeeld nadat ze verstoord worden. Een zanglijster vliegt doorgaans naar de meest dichtstbijzijnde dekking, een grote lijster vliegt altijd hoog op en ver weg.

Slakkendoder

Zo vrolijk als hij zingt, zo gruwelijk verbrijzelt de lijster een huisjesslak, zijn favoriete voedsel. Vaak doet hij dat op een vaste plek, bij voorkeur een grote platte steen. Hier hamert hij het slakkenhuis op een harde ondergrond aan gort, om vervolgens gretig het kleverige binnenwerk te verorberen. Vervolgens is hij enkele minuten bezig om het slijm van zijn snavel te krijgen.

Buiten de huisjesslakken eet de zanglijster ook regenwormen en allerlei soorten insecten, vooral duizendpoten en pissebedden. Tegen het eind van de zomer staat fruit op het menu: in de herfst en winter eten zanglijsters vaak bessen.

Lijsterweetje
Op de plek waar zanglijsters slakken eten liggen vaak tientallen kapotte slakkenhuizen: zo’n plek wordt daarom een lijstersmidse genoemd.

Zo lok je de zanglijster naar jouw tuin

• Leg wat platte stenen in beschutte hoekjes van de tuin, daar kun de lijster slakken op stuk slaan
• Pas op met slakkenverdelvers: die kunnen schadelijk zijn voor de regenworm en dus ook voor de dieren die regenwormen eten. Kies voor natuurlijke slakkenverdelgers.
• Soms pikt de zanglijster een graantje mee van een voedertafel. Kostje waar je deze vogel een plezier mee doet: fruit.

Meer lezen

• In het boek ‘Vogels in onze tuin’ lees je welke soorten vogels je in de tuin kunt aantreffen, en hoe je er nog meer naar je tuin kunt lokken.
• Hij is stukken kleiner als de zanglijster maak kan zéker ook hard zingen: de winterkoning
• De boomklever is heel vocaal en beschikt over meerdere roepjes

Tekst: Paul Böhre & Marloes Blom
Foto bovenaan: Getty Images