In Groningen gaat fotograaf Niels Kooyman op avontuur. Hij doet een jeepsafari, gaat wadlopen en belandt uiteindelijk op een veldbed tussen de schapen en vogels.
Dark Sky Park
In de jachthaven van Lauwersoog ga ik aan boord van motorschip Silverwind voor een donkere-hemel-expeditie; het Lauwersmeer is in oktober 2016 officieel verklaard tot Dark Sky Park. Bijzonder, omdat het in grote delen van Nederland ’s nachts niet meer geheel donker wordt. Een Dark Sky Park kun je zien als een reservaat zonder noemenswaardige lichtvervuiling ‘waar bezoekers welkom zijn om die duisternis te beleven en de sterrenhemel te zien’, zo lees ik op de website van de Dark Sky Association. En dat klopt. Behalve dat de boottocht op deze kalme zomeravond nogal ontspannend verloopt, is het donker en stil. Het loopt tegen twaalven als de nacht uiteindelijk ster na ster heeft prijsgegeven en de Silverwind onder een fonkelende hemel de haven binnen glijdt. Met aan boord passagiers die zwijgend omhoog staren.
Zonsondergang Dark Sky Park Lauwersmeer. Foto: Niels Kooyman
Jeepsafari
Het water van het Lauwersmeer was niet altijd een meer en zeker niet altijd vredig. Natuurgids Jan Willems, gepensioneerd boswachter met ruim twintig jaar lokale ervaring, vertelt me erover als we de volgende ochtend een jeepsafari maken: “Het is vijftig jaar geleden dat de Lauwerszee werd afgedamd; het was een gevaarlijke binnenzee die al voor veel overlast had gezorgd. Namen van stroomgaten als Het Boze Wijf verwijzen daar nog naar. De verbinding met de Waddenzee werd verbroken, het water verzoette, zand- en slikplaten vielen droog.”
Het nieuw ontstane gebied kreeg meerdere functies zoals militair oefenterrein en landbouwgrond. Gelukkig besloten de beleidsmakers van toen dat een groot deel beschermd diende te worden als uniek natuurgebied. Willems zag hoe zijn ‘kantoor’ zich ontwikkelde. Zeearenden die voor het eerst een nest maken, de opkomst van de grote zilverreiger en op de zandplaten van weleer groeit nu waardevolle duinvegetatie die door kuddes paarden en runderen wordt begraasd.
Nadat hij zijn oude Landrover heeft geparkeerd knielt Willems tussen de bloemen: “Parnassia is elders zeldzaam, maar hier staat de plant in overvloed, je hebt in juni eindeloze velden ratelaar, er groeien elf soorten orchideeën en bijzonderheden als geelhartje en rondbladig wintergroen.”
Zeearend-doorkijkje op het nationale park Lauwersmeer. Foto: Niels Kooyman
Zeehonden spotten
Het Groningse avontuur is nog niet voorbij. Vanuit Lauwersoog vaar ik over de Waddenzee langs zandplaten waar mogelijk zeehonden rusten. De gids stipt nog maar eens de status van de Waddenzee als Unesco werelderfgoed aan, maar maant ons ook stil te zijn als we inderdaad zeehonden te zien krijgen. Bij verstoring vluchten ze het water in en ze liggen nou juist te zonnen om op te warmen en uit te buiken.
Niet veel later ontstaat er enige opwinding aan boord, we zijn de Kuipersplaat genaderd en daar liggen minstens dertig zeehonden. Meest gewone maar ook enkele grijze zeehonden, te herkennen aan de kegelvormige snuit. Opvallend zijn de individuele verschillen, ze zijn er in grijstinten maar ook in het geelbruin of een voskleur.
Stilletjes varen we verder om aan te leggen bij de Engelsmanplaat. Het is inmiddels laagwater en via een ladder kunnen we van boord. Met opgestroopte broekspijpen, want het blijft wadlopen. Vanuit het vogelwachtershuis op metershoge stelten hebben we een grandioos uitzicht over de leegte van het wad en zien we een glimmend oppervlak een worden met de gekleurde lucht erboven.
Zeehonden Kuipersplaat, Waddenzee. Foto: Niels Kooyman
Buiten slapen
Het loopt al tegen middernacht als ik door een aardedonker en haast uitgestorven Groninger land naar Noordpolderzijl snel. Hier eindigt mijn avontuur. Ik krijg een veldbed uitgereikt waarop ik de nacht ga doorbrengen, onbeschut buiten. Vertwijfeld kies ik een geschikt ogende plek op een onverlichte weide en kruip in mijn slaapzak. Even lig ik te luisteren naar de natuurgeluiden, maar dan val ik in een diepe slaap.
Om een uur of zes in de ochtend lijkt het of iemand de song Sheep van Pink Floyd afspeelt. Blèrende schapen en zingende veldleeuweriken. Een goudgele ochtendzon schijnt in mijn gezicht. Het volgende tafereel komt nogal binnen: op een tientallen kilometers brede kwelder gonst het van het vogelleven, nooit eerder hoorde ik zoveel tureluurs. Het landschap wordt lichtblauw afgetopt met een streep verrukkelijke Waddenzee. Schapen, u zijt vergeven.
Buiten slapen op een veldbed. Hoe avontuurlijk is dat? Foto: Niels Kooyman
Alle hier beschreven activiteiten, met uitzondering van het buiten slapen, zijn te boeken bij Beleef Lauwersoog. Overnachten kan op de plaatselijke camping met accommodatie in elke prijsklasse, zoals trekkershutten en vakantiewoningen. Ook fiets- en bootverhuur. Info: lauwersoog.nl.
In Noordpolderzijl zijn stijlvol ingerichte trekkershutten te huur. Info: trekkershutten.nl/zoek-boek.
Wil je ook eens buiten slapen? Zie buitengewoonslapen.nu.
Liever wandelen rondom het Lauwersmeer? Dat kan met deze unieke Roots-route.
Een langere versie van dit artikel – plus nog meer prachtige foto’s – staat in Roots 10.
