Fragiele duinplantjes en tapuiten die tussen de lage begroeiing naar insecten zoeken: de schoonheid van de ‘grijze’ Noordduinen zit vlak boven de grond. Ontdek het zelf met dit natuurommetje van Roots.
De duinen tussen Den Helder en Callantsoog zijn anders dan de andere duinen langs de kust. De duinenrij is smal, daar begint het al mee. In het zuidelijke deel houdt het met 150 meter breedte wel op. En ze zijn kaal, er valt geen boom te bekennen.
De schoonheid van deze Noordduinen zit in en vlak boven de bodem: er groeien fragiele duinplanten als muizenoortje, kandelaartje en duinviooltje en tientallen soorten mossen en korstmossen. ‘Grijze duinen’ worden deze zeldzame duingraslanden met een lage, kruidachtige vegetatie genoemd. Graspiepers broeden er tussen pollen helmgras, in de grote waaiers van los zand graven insecten hun eitjes in.
Succesverhaal van de Noordduinen
Via een klaphek wandel je naar het Botgat, onderdeel van de ‘grijze’ Noordduinen. Jarenlang was deze duinvallei militair oefenterrein. Landschap Noord-Holland verwijderde beton en bebouwing, nu ligt er schraal duingrasland met een mooi uitkijktorentje in het midden. Schotse hooglanders scharrelen hun grasmaal bij elkaar.
Minder snel zichtbaar – maar ze zijn er wel – zijn de tapuiten. Deze in Nederland steeds zeldzamere zangvogel, die rennend door de lage begroeiing naar kevers, rupsen en sprinkhanen zoekt, is hét succesverhaal van de Noordduinen. Van Nederland, mogen we misschien wel zeggen. In ieder geval van boswachter Tim Zutt van Landschap Noord-Holland.
Tapuiten bouwen hun nesten graag in ongebruikte konijnenholen. Al sinds 2014 beschermt de boswachter samen met Sovon Vogelonderzoek Nederland en een vrijwilliger onvermoeibaar alle tapuitennesten met kippengaas. “Voor die tijd was dat niet nodig, omdat toen de konijnenstand in de Noordduinen nog op peil was. Minder konijnen betekende dat predatoren als vossen, buizerds en torenvalken hun focus van konijnen naar vogels verlegden. In 2018 telden we in de Noordduinen 28 broedparen van de tapuit, in 2023 waren het er 54.” Én de populatie bleek zich te hebben uitgebreid naar de Pettemerduinen, het Zwanenwater, ten zuiden van Callantsoog, en nog zuidelijker bij Egmond.
Vergezichten te over
De wandelroute voert een stuk langs het fietspad over de binnenrand van de Noordduinen. Zelden zie je duinen abrupter overgaan in het achtergelegen land. Een helling van al gauw een meter of acht loopt vrijwel loodrecht naar beneden. Hier kijk eindeloos ver over strakke gras- en akkerlanden. En dan moet het strand nog komen.
Wandel zelf door de Noordduinen
De Noordduinen in Noord-Holland liggen tussen Groote Keeten (ten noorden van Callantsoog) en Julianadorp, niet ver van Den Helder. Startpunt van deze ruim 8 kilometer lange wandeling (honden aangelijnd toegestaan) is wandelknooppunt 47 van Wandelnetwerk Noord-Holland. Dit punt bevindt zich op de strandopgang van Strandslag 8. Bekijk de route en download de gps-track.
Meer wandelinspiratie
- Net over de grens in België, ten westen van Genk, ligt natuurgebied De Teut. De heide heeft er nu een paarse blos.
- In Meijendel, het grootste aaneengesloten duingebied van Zuid-Holland, wandel je langs duinmeren en vennen en door bossen, valleien en – uiteraard – duinen.
Tekst en foto’s: Annemarie Bergfeld
