Rivieren wandelen ook: in de loop van de geschiedenis hebben onder andere de Rijn en de Waal herhaaldelijk hun loop verlegd. Dat resulteert rond Pannerden in een bijzonder ‘strangenlandschap’, vol vochtminnende vegetatie – van grote centaurie tot late guldenroede.
Wie ‘struinen’ opzoekt in het woordenboek, komt uit bij omschrijvingen als ‘rondsnuffelen’, ‘rondscharrelen’ of ‘al rondzwervend kijken of je iets van je gading kunt vinden’. De struiner is in beweging – liefst enigszins buiten de gebaande paden – en speurt daarbij de omgeving af op zoek naar al wat mogelijk van waarde is.
Volgens die definitie vormen de Rijnstrangen en de naburige uiterwaarden bij het Gelderse Pannerden op deze stralende zomerdag een onbetwist struinparadijs. Om de haverklap gaat de plantminnende wandelaar door de knieën: kijk daar, die grote kaardebol! De fraaie zwanenbloem! Het felgele boerenwormkruid glanst in de zon, de kruisdistel oogt zilvergroen. Centaurie, wilde cichorei, late guldenroede en polei – in de botanie zit poëzie verscholen. De struintocht wordt een bloemlezing vol floristische hoogtepunten.
Wandelen over grasdijkjes
De bron van deze bloemenweelde is het water. Het rivierenlandschap zorgt voor overvloedige, vochtminnende vegetatie, vol bijzondere waterplanten, oeverplanten en stroomdalplanten. Ten zuiden van de uiterwaarden stroomt het Bijlands Kanaal, de plek waar de Rijn en de Waal elkaar ontmoeten. Maar die rivieren zijn in de loop van de geschiedenis niet stabiel gebleven; steeds hebben ze hun loop verlegd. Hier in het oosten van Nederland worden die in onbruik geraakte rivierarmen ook wel strangen genoemd. Nog altijd staat er water in, en dat maakt de omgeving aantrekkelijk voor planten én vogels.
Al aan het begin van de wandeling vliegt er een grote zilverreiger over. In de weilanden langs de dijk trekken ooievaars regenwormen uit de grond. In de Oude Waal zoeken jonge Blonde d’Aquitane-runderen verkoeling, in De Bijland doen tientallen tieners hetzelfde.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Langs het Bijlands Kanaal wordt de struiner met enige regelmaat gepasseerd door fietsers en schippers. Die hebben de wind in de rug en de stroom mee, maar gaan daardoor zó snel dat ze de mooiste natuurschatten missen. In de verte vertrekt de veerpont naar Millingen aan de Rijn, maar de route zet koers naar een andere pont: die van Fort Pannerden. Langs steenfabrieken en over grasdijkjes wandel je tot je uiteindelijk bij het veer komt, dat je voor 50 cent over het Pannerdens Kanaal zet. Op naar het fort!
Fort Pannerden: kraan van de Waterlinie
Fort Pannerden werd eind negentiende eeuw gebouwd en is het meest oostelijke van de zestig forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die tot het Unesco Werelderfgoed behoort. De bouw kostte destijds zo’n 500.000 gulden. Het fort werd ook wel de ‘kraan’ van de Waterlinie genoemd, omdat het de toevoer van water uit de Rijn moest veiligstellen. Ter hoogte van het fort splitst die rivier zich in de Waal en de Nederrijn (die op die plek nog de naam ‘Pannerdens Kanaal’ draagt). Het leven op het fort was niet makkelijk: soldaten stonden soms enkeldiep in het water, en door de ruim 2,5 meter dikke muren kwam de temperatuur zelden boven de 10 graden Celsius uit.
Wandel zelf rond Pannerden
Deze nieuwe Roots-wandelroute (de complete reportage met routekaart staat in het juli- en augustusnummer 2024) rond Pannerden is 16,5 kilometer lang. Vanuit Pannerden wandel je door de Oude Rijstrangen naar Aerdt. Vervolgens wandel je via de Geitenwaard en De Bijland langs de Rijn en de Lobberdense Waard. De route biedt een extra lus naar Fort Pannerden. Dan ga je met de pont over het Pannerdense Kanaal en vervolgens weer terug naar Pannerden. Die route is 19,6 kilometer. Van de route is een gps-track beschikbaar.
Meer wandelinspiratie
- Stilte is zeldzaam in Nederland, en dat terwijl veel mensen behoefte hebben om met enige regelmaat te ontsnappen aan het lawaai en de hectiek van alledag. De beste manier om je onder te dompelen in stilte is een flinke natuurwandeling door een van de stiltegebieden. Roots maakte een nieuwe wandelgids rond het thema stilte en wandelen.
- Dit zijn de 9 mooiste natuurwandelingen in Zuid-Limburg.
Tekst: Gemma Venhuizen Foto’s: Edwin Giesbers
