Voor de meeste Nederlanders zijn de Vlaamse Ardennen – die door de locals ook wel ‘de Belgische Ardennen light’ worden genoemd – onbekend terrein. Reden voor redacteur Diederik Plug om te voet op verkenning te gaan in Vlaanderen.
In Oost-Vlaanderen, ingeklemd tussen het Scheldeland, de Vlaamse Leiestreek en de taalgrens met Wallonië, liggen de Vlaamse Ardennen. Lang geleden volgens de annalen een ruig en bar gebied is het inmiddels het populairste wandelgebied van België, met meer dan 850 kilometer aan wandelroutes. Een overzichtelijk en uitgebreid wandelnetwerk doorkruist de regio, aangevuld met trajecten die behoren tot de vele langeafstandswandelingen die België rijk is, en kortere ommetjes die meanderen van het ene naar het andere wandelknooppunt.
Dankzij die opzet kun je in principe helemaal zelf bepalen waar je begint, hoelang je wilt wandelen en waar je wilt eindigen. Maar wij hebben in onze B&B een wandelgidsje meegegrist waarin vijf nieuwe, wat langere routes zijn opgenomen, met aansprekende namen als Gourmandroute, Pedaalroute of Dauwtriproute. Een mooie manier om kennis te maken met de regio, want de tochten doorkruisen alle delen van de Vlaamse Ardennen. Wij kiezen voor de Gourmandroute en starten onze eerste kennismaking met het gebied in het plaatsje Zwalm, langs het gelijknamige riviertje.
Wij verbleven in B&B Hofstede Ter Biest in Nederzwalm, gevestigd in een prachtig gerestaureerde boerenhoeve. Ernaast ligt de Ter Biestmolen, met daarin het prettige restaurant De Molenaere. Op de voorgrond het kolkende water van de Zwalm, die de molen vroeger aandreef. | Foto Maurice Volmeyer
Wandelen in Vlaanderen: watervallen & watermolens
De zon is na de voorgaande dag vol woeste regenbuien in vol ornaat teruggekeerd aan de hemel. Het ochtendlicht bespikkelt via de boomblaadjes het pad; op het bruingele water waarlangs we lopen kringelen nevelsliertjes. Vandaar ook die naam Zwalm, afkomstig van het Middelnederlandse swalm – wat damp of wasem betekende. De Zwalm ontspringt bij Brakel en mondt zo’n 19 kilometer verderop uit in de Schelde. De beek overbrugt een fors hoogteverschil – 60 meter; vandaar dat er talrijke kunstmatige watervallen zijn aangelegd.
En veel watermolens; in de loop der eeuwen werden er dertien gebouwd langs de Zwalm. Daarvan zijn er zeven over. Een aantal is nog niet zo lang geleden in ere hersteld en enkele zijn ook ‘maalvaardig’, zoals de IJzerkotmolen, waar regelmatig demonstraties worden gegeven. Vaak hebben ze ook een horecafunctie, want steeds meer bezoekers, zeker ook uit eigen land, weten deze kant van Oost-Vlaanderen te vinden. Begrijpelijk, want in het snel opwarmende landschap biedt het struweel langs de Zwalm weliswaar enige verkoeling, maar na een poosje stevig doorstappen gaan een verkwikkend drankje en een versterkend hapje er altijd in. Goed gekozen, die naam Gourmandroute.
Foto Maurice Volmeyer
Beeld & geluid
Het landschap waarlangs de route ons voert biedt een mooie staalkaart van de Vlaamse Ardennen; glooiende heuvels, afgewisseld door bos, akkerland, weilanden en charmante kerkdorpjes. Dunbevolkt kun je het gebied met de beste wil van de wereld niet noemen, maar toch voelt het niet druk. Af en toe valt er een gat in de dikke begroeiing langs de oever van de Zwalmrivier en kijk je opeens een heel stuk van je af; sommige plekken geven je het gevoel dat je door een foto van de bekende landschapsfotograaf Bart Heirweg loopt, die hiervandaan komt en in Roots meermalen landschapsbeelden uit deze regio heeft getoond.
Op deze windstille dag wordt het beeld ook nog eens voorzien van een fijne soundtrack: het gezang, gekwaak, gekoer en gekras van de talrijke zang- en watervogels, de kwakende kikkers en het gezoem van duizenden insecten past helemaal bij deze zomerdag. Een koppel eenden glipt stilletjes onder het riet langs het bruine water bij het geluid van onze voetstappen; libellen zoeven op ooghoogte langs, in een verderop gelegen weiland bakkeleit een stel kraaien, ongetwijfeld over iets eetbaars. We hopen bij de snelle waterlopen bij de watermolens op een glimp van de grote gele kwikstaart; ons is verteld dat die juist hier vaak langs de oevers zoekt naar vliegende insecten. Maar nee, zoveel geluk hebben we niet.
Foto Maurice Volmeyer
Wandelen in Vlaanderen: praktische informatie
Vlaanderen loopt nóg beter
Het wandelnetwerk Vlaamse Ardennen is per 2022 grondig herzien: er zijn veel nieuwe paden aan- gelegd, extra wandel- routes ontwikkeld, er kwamen meer ‘points of interest’ (POI’s) en de verbindingen met stadscentra en treinstations zijn verbeterd. Info
visit-vlaamseardennen.be en routen.be/wandelroutes (hier zijn ook de losse wandelgidsen online te bestellen).
Bereikbaarheid & accomodaties
De Vlaamse Ardennen zijn snel en gemakkelijk bereikbaar vanuit Nederland en het aanbod aan accommodaties is groot en geschikt voor vrijwel elke beurs. Steden als Ronse, Oudenaarde, Zottegem of Geraardsbergen zijn op zichzelf een bezoek waard en vormen geschikte uitvalsbases; ze liggen op circa 208 (Oudenaarde) tot 220 autokilometers (Ronse) van Utrecht. Ook met de trein prima te bereizen.
Reis- en verblijfsinfo: visitflanders.com/nl.
Credits: Tekst Diederik Plug | Foto’s Maurice Volmeyer | Met dank aan Toerisme Vlaanderen (toerismevlaanderen.be)
Het vervolg van deze wandeling lees je in Roots september, nog éven in de winkels. Wat je nog meer daarin leest:
- Natuurfilmer Cees van Kempen over the making of van de film Wolf
- Speuren naar wolven op de Veluwe
- Jaar van de vliegenzwam
- Lezersfoto’s thema ‘insecten’
- Wantsen: 668 soorten in Nederland
En nog veel meer! Pak ‘m dus mee uit het winkelschap of bestel ‘m eenvoudig online via de webshop.
Meer België
- In het najaar tooit het herfstbos in de Belgische Ardennen zich op zijn mooist. Dit is het perfecte seizoen om er vogels te zien – en dan niet alleen de vele soorten die specifiek zijn voor de Ardennen, maar ook verschillende uilensoorten waarop je juist in september en oktober de meeste kans maakt. Bioloog en natuurgids David ‘Billy’ Herman neemt je mee naar de bossen in Wallonië.
- Lijkt slapen in een boomhut in België je wel iets? Check deze drie sprookjesachtige plekken.
