De Kop van Schouwen bestaat uit twee werelden. De weidsheid van de stuivende duinen en de beslotenheid van het grootste bos van Zeeland. Beide verbonden door één afwisselende wandeling, uitgestippeld door journalist Idde Lammers.
Bij de parkeerplaats aan de Adriaan van de Weijdeweg in het Zeeuwse Burgh-Haamstede, is een fraai uitkijkpunt gebouwd. Van achter de balustrade heb je een goed zicht op het omringende landschap. Blanke zandtoppen, met jong riet begroeide poelen, grillige berken, golvende duingraslanden en struweel wisselen elkaar af. In de top van een duindoorn zit een roodborsttapuit. Waarschijnlijk net terug van een overwintering in Afrika. De oranjebruine borst glinstert in de nog vroege voorjaarszon.
Het onverharde pad voert langs de binnenduinrand in noordoostelijke richting. Geflankeerd door de melodieuze zang van een zanglijster wandel ik naar een passage door een eikenbosje. Vanachter het frisse groen klinkt gekraak. Het is een groepje damherten. Zes stuks. Ze dragen geen gewei, dus waarschijnlijk zijn het hindes met hun vorig jaar geboren kalfjes.
De Faunabeheerseenheid probeert in opdracht van de provincie elk jaar 200 damherten af te schieten van de 700 exemplaren die in de hele Kop van Schouwen leven. “Op zich is er voor de damherten genoeg te eten”, vertelt boswachter Marijke Lieman van Staatsbosbeheer. “Dat heeft alles te maken met de stikstofdepositie van de afgelopen decennia. Hierdoor groeit de duinvegetatie veel sneller dan voorheen. We zetten niet voor niks ook grazers als shetlandpony’s, exmoorpony’s en Schotse hooglanders in. Het probleem is vooral dat de herten, in tegenstelling tot het vee, buiten de rasters komen. Daar doen ze zich tegoed aan bloemperken in tuinen en maken ze verkeersslachtoffers.”
Blik op mini-Sahara
Het open duinlandschap maakt plaats voor een bos met een variatie aan loofbomen, maar vooral Corsicaanse en Oostenrijkse dennen. Aan de noordkant van het bos is het zicht op de Meeuwenduinen magnifiek. De Meeuwenduinen en een deel van de Boswachterij Westerschouwen zijn de afgelopen jaren flink op de schop gegaan. Voor een omvangrijk LIFE-project is er met veel verschillende partijen gewerkt aan het realiseren van meer dynamiek in de duinen. Kijk voor een sfeerimpressie naar dit filmpje van Ernst Kremers.
Lieman: “In de zeereep zijn twee kerven gegraven, waardoor kalkrijk zand de duinen in kan waaien. Ook hebben we op verschillende plaatsen struweel verwijderd en geplagd.” Vanaf de hoge duinentop nabij het strand is dit goed te zien. Als een mini-Sahara strekt het golvende zand zich voor je uit.
Rendiermos en zomersneeuw
Ook richting de Boswachterij Westerschouwen is er rigoureus ingegrepen. Hier heeft een compleet bosvlak plaatsgemaakt voor een stuk dynamisch duin. “De kerf die hier te zien is, is spontaan ontstaan”, vertelt Lieman. “Geweldig toch, hoe de natuur haar kansen grijpt als je voor de juiste omstandigheden zorgt. Het gebiedje ontwikkelt zich tot ‘grijs duin’ en staat nu vol met rendiermos, zomersneeuw en duinviooltjes. Voor dit wereldwijd zeer zeldzame landschapstype is het duinviooltje een kenmerkende soort. Het is de waardplant voor de kleine parelmoervlinder. Die zet haar eitjes erop af. We zijn overigens ook trots op de terugkeer van de nachtzwaluw. Die broedt op de bosbodem, maar heeft ook een open vlakte nodig om ’s nachts op insecten, vooral motten, te kunnen jagen.”
