In het noorden van Drenthe ligt het Fochteloërveen waar je onder meer het prachtige geluid van kraanvogels kunt horen. Ook doorkruis je in Veenhuizen de Koloniën van Weldadigheid. Sinds 2021 staat deze voormalige strafkolonie op de werelderfgoedlijst van Unesco. Voor Roots maakte fotograaf Niels Kooyman een mooie wandelroute door dit gebied.
Aan de rand van het ‘gevangenisdorp’ Veenhuizen wandel ik langs villa ‘Ruimzicht’; de naam prijkt op de gevel als stijlelement zoals dat op de meeste gevels is toegepast, met veelal een stichtelijke betekenis. Zo is er een ‘Rust Roest’, een ‘Toewijding’, ‘Leering door Voorbeeld’ en uiteraard ontbreekt ‘Orde en Tucht’ niet. De huizen staan er niet zomaar. Veenhuizen is één van de voormalige Koloniën van Weldadigheid, waar meer dan honderd rijksmonumenten getuigen van een bijzonder verleden.
Deze Unesco-werelderfgoedsite (waar Veenhuizen onderdeel van is) omvat vier locaties; drie nederzettingen in Nederland en één in België. Samen geven ze een beeld van een 19e-eeuws experiment op het gebied van sociale hervormingen waarbij werd geprobeerd om stedelijke armoede te verlichten door landbouwkolonies op afgelegen locaties te stichten.
Fochteloërveen: prachtig hoogveenrestant
Een fietsbrug over het water leidt me weg van het gecontroleerde bestaan in de voormalige strafkolonie, hoge sparren heten me welkom. Terwijl ik nog door het bos loop kondigt een verderop zingende veldleeuwerik een ander landschap aan en even later kijk ik uit over een nagenoeg boomloos Fochteloërveen. Hoogveen zover als je kijken kunt, terwijl het toch een nagenoeg verdwenen landschap is.
Deze 17 km2 vormt een vijfde deel van wat er nog over is in Nederland en is een restant van het grote Drents-Friese hoogveencomplex waar men halverwege zeventiende eeuw turf begon te winnen. Puur vanwege de geïsoleerde ligging is men aan dit kerngebied nooit toegekomen, wat een klein wonder mag heten.
Luid roepende kraanvogels
Een bijzonder milieu is het, met bijzondere bewoners. En vaak blijven de krenten in de flora- en faunapap verborgen, want zeldzaam. Toch, op een hooggelegen klinkerweg midden in het veen kan ik mijn geluk niet op. Eerst steekt er vlakbij een vos over. Leuk, zie je niet vaak op klaarlichte dag. Maar dan. De vos verdwijnt in een bosschage, waaruit vervolgens twee kraanvogels luidkeels roepend opstijgen. Het paar strijkt verderop neer in een watertje waar ze met opgeheven vleugels stoom af staan te blazen, ondertussen aangevallen door een kievit – zelf zijn het immers ook geen lieverdjes.
De vos krijg ik daarna niet meer te zien en de kraanvogels schrijden uiteindelijk met bedachtzame passen uit beeld, mij verbouwereerd achterlatend. Natuurlijk, er leven sinds 2001 weer kraanvogels in het Fochteloërveen, maar ze daadwerkelijk zien (en horen!) blijft elke keer een belevenis.
Ga zelf wandelen in het Fochteloërveen
Bekijk de wandelroute (6,8 of 16,3 km) door het Fochteloërveen. dat wordt beheerd door Natuurmonumenten. Ook kun je op onze wandelpagina de gps-track van de route downloaden.
Meer mooie natuurwandelroutes van Roots
- Het vernieuwde beekdal van de Ruiten Aa vormt de ruggengraat van het Groningse Westerwolde. En de kleinschalige landschappen rond Sellingen behoren tot de meest vlinderrijke gebieden van Nederland. Logisch, want je vindt er akkers, heide, bloemrijke weilanden, bosjes en vennen. Roots stippelde er een fraaie wandelroute uit…
- In het diepe zuiden van Limburg slingert de Gulp door een kleinschalig landschap, omzoomd door bloemrijke weiden. Zwerf met deze Roots-route over de steile paden van het Bovenste Bos en verken de oevers van het bergbeekje de Gulp.
- Spectaculaire vergezichten, glooiende heidevelden met grote grazers, uitgestrekte bossen en oude landgoederen. Een wandeling door het nationale park Veluwezoom is altijd vol afwisseling en avontuur, zeker omdat je grote kans maakt om wild te zien. Ontdek het natuurgebied met de wandelroutes van Roots.
- Kijk hier voor een overzicht van al onze natuurwandelingen.
Tekst en foto’s: Niels Kooyman
