Sterrensporen fotograferen is een mooie uitdaging voor natuurfotografen.Het vraagt wat oefening, een beetje geluk en je moet ervan uitgaan dat het “een latertje” kan worden. Kom je er niet uit? Er zijn ook nog andere manieren om te fotograferen tijdens de (bijna) duisternis. Met dank aan fotograaf Bert Faber.
Sterrensporen fotograferen (ook wel startrails genoemd) is fascinerend omdat je iets vastlegt wat je met het blote oog niet ziet. Wie ’s nachts omhoog kijkt bij een heldere hemel, ziet witte puntjes. Maar omdat de aarde draait krijg je bij een langere belichting streepjes te zien in plaats van puntjes. Hoe langer je belicht, hoe langer de sterrensporen worden.
Aan de slag met sterrensporen fotograferen
Eigenlijk zou je voor sterrensporen fotograferen heel lang de sluiter van je camera open moeten zetten. Maar omdat de belichting erg lastig te voorspellen is voor 40 minuten of langer fotograferen, doe je dit door een aangesloten serie van opnames van ieder 30 seconden te maken, die je softwarematig aan elkaar plakt.
Zo begin je:
• De ruisreductie op je camera kun je bij lange sluitertijden het beste UIT zetten.
• Gebruik een groothoeklens, een statief en een afstandsbediening.
• Richt je lens naar de poolster, dat is het middelpunt van de draaiing. Je vindt deze ster bijvoorbeeld met behulp van een app als SkyView of Star Walk.
• Camera instellen op continue transport, door de afstandbediening ‘vast’ te zetten maakt de camera aaneengesloten opnamen. En dan maar wachten, hoe langer je blijft fotograferen hoe mooier het eindresultaat wordt. Minimaal 40 minuten tot een uur volhouden geeft al een aardig resultaat.
• Diafragma tussen f/2.8 en f/5.6
• Voeg na afloop alle foto’s samen in een fotobewerkingsprogramma. Met het gratis programma Starstax (windows en mac) is het eenvoudig om van de serie foto’s een sterrenspoor foto te maken.
Foto: Bert Faber
Foto: Ellen Gerritsen
“In Nederland is het soms lastig om foto’s te maken van sterrensporen. Ten eerste omdat dat het in Nederland niet altijd kraakhelder is, er is vaak bewolking. Ook is het in Nederland vaak niet echt donker door de hoeveelheid lichtverontreiniging. Maar met een beetje geluk en de juiste omstandigheden, inclusief nieuwe maan, dan lukt het. En als je zoals in deze foto ook nog een vallende ster hebt maakt dat het beeld wel weer compleet “, aldus fotograaf Olaf Oudendijk.
Foto: Olaf Oudendijk
Andere opties voor nachtfotografie
Je kunt tijdens een heldere nacht natuurlijk ook gewoon stilstaande sterren fotograferen. Omdat het zo donker mogelijk moet zijn is vanaf twee uur na zonsondergang een mooi tijdstip om te beginnen. Het liefst op een avond dat er geen maanlicht aanwezig is, zodat je zoveel mogelijk sterren kunt waarnemen. Weerberichten en weerapps kunnen je helpen om het juiste moment te bepalen.
Gorsselse heide ’s nachts. Foto: Bert Faber
Benodigdheden
Een stevig statief, digitale spiegelreflex camera, groothoeklens met zonnekap (zonnekap om condenseren van de lens tegen te gaan), afstandsbediening, zaklamp, warme kleding (en warme koffie).
Scherpstellen
Omdat de camera net als jezelf in het donker niets ziet moet je de autofocus uitzetten en handmatig scherpstellen. Hiervoor zijn er 3 methodes:
– Merkteken oneindig op de lens gebruiken (onbetrouwbaar)
– Met een zaklantaarn een object op 10 meter afstand schijnen en daar handmatig op scherpstellen.
– De beste methode om een objectief op oneindig in te stellen is met behulp van live-view. Kies een heldere ster, zoom met live-view maximaal op deze ster in en stel dan handmatig scherp
Hoe hoger de ISO hoe meer sterren de sensor oppikt, 1600 ISO is een goed uitgangspunt. Een open diafragma (laag getal) bijvoorbeeld f/4 zorgt er ook voor dat er veel licht op de sensor valt. De witbalans kan het beste halverwege daglicht en kunstlicht worden ingesteld (4000 K).
Nacht van de Nacht op de Boschplaat, Terschelling.
Minimalistisch fotograferen, of intieme landschappen fotograferen? Lees hier hoe je dat aanpakt.
