Het lijkt zo logisch: als natuurfotograaf heb je hart voor de natuur. En toch kan de natuur soms schade oplopen door de aanwezigheid van natuurfotografen. Waar moet je op letten als je de natuur gaat fotograferen (of filmen)? Roots zet de do’s en don’ts op een rijtje. Overigens gelden veel van deze gedragsadviezen ook voor wandelaars en fietsers zonder camera.
Blijf op het pad
Af en toe eens een paar meter van een bospad afgaan om te fotograferen, hoeft geen probleem te zijn. Maar als je bewust het pad verlaat en dwars door (kwetsbare) natuurgebieden loopt, kun je ongemerkt een hoop schade aanrichten. Bijzondere planten en jonge boompjes worden vertrapt. En broedende of foeragerende dieren worden verstoord, wat ervoor kan zorgen dat jonge dieren niet op tijd worden gevoed of dat wegrennende dieren op een autoweg terechtkomen. Pas ook op als je een mooie plant wilt fotograferen. Vlak ernaast kan een minder spectaculaire, maar mogelijk veel kwetsbaardere soort staan die je zomaar zou kunnen vertrappen.
Let op de borden
Betreed geen verboden terrein en lees altijd de borden met regelgeving die bij de ingang van een natuurgebied staan.
Haal geen planten weg
Als je bloemen of insecten fotografeert kunnen een paar grassprietjes je compositie soms verpesten. Probeer in eerste instantie dan een andere invalshoek te vinden. Eventueel toch een paar grassprietjes wegknippen hoeft geen probleem te zijn, zolang de ingreep maar (nagenoeg) onzichtbaar blijft. Bomen, struiken, bijzondere planten en alle soorten planten die je niet kent, laat je natuurlijk met rust.
Wees terughoudend met lokvoer
Veel fotografen (amateur en prof) maken gebruik van lokvoer om dieren (vogels, eekhoorns, vossen, wilde zwijnen, …) te fotograferen. Realiseer je dat je daarmee de natuur beïnvloedt. Als je toch lokvoer wilt gebruiken, houd dan sowieso rekening met een aantal zaken:
– check welk voer gezond is voor het te lokken dier (bijvoorbeeld pindakaas zonder zout voor vogels en eekhoorns),
– zorg voor afwisseling: eenzijdige voeding kan schadelijk zijn voor sommige dieren,
– gebruik geen levend lokvoer, waarom zou je levende muizen uitzetten om een foto van een uil te kunnen maken?
Het belangrijkste uitgangspunt: maak dieren niet afhankelijk van jouw voer, dus voer hooguit incidenteel.
Niet aanraken, niet opjagen, niet vangen
Het kan verleidelijk zijn om dat ene insect even een zetje te geven, zodat hij er beter op staat. Blijf bescheiden in de natuur en wacht totdat het dier(tje) zelfstandig de voor jou ideale positie heeft ingenomen.
Vanzelfsprekend jaag je dieren niet op om “leuke actiefoto’s” te kunnen maken.
En vang geen dieren om ze te fotograferen. Het vangen, het transport en het verblijf in jouw fotostudio kunnen veel stress veroorzaken bij het gevangen dier.
Verdiep je in de soort
Probeer van tevoren zoveel mogelijk over het dier dat je wilt fotograferen te weten te komen. Als je zijn gedrag kent, zul je het dier ook minder snel verstoren. Leer te begrijpen wanneer een dier angst begint te vertonen. Het kan ook heel nuttig zijn om workshops te volgen bij natuurfotografen met hart voor de natuur en die hun verantwoordelijkheid kennen. Of zoek eens contact met boswachters, IVN’ers en andere natuurgidsen, om je wegwijs te maken in een natuurgebied en om de kwetsbaarheden van bepaalde diersoorten te tonen.
Houd afstand
Benader dieren altijd voorzichtig. Loop of kruip in een halve cirkel zonder de dieren in de ogen te kijken. Let op de windrichting. Tegen de wind in kruipen geeft de minste kans dat je wordt opgemerkt en levert dus de minste verstoring op. De afstand die je moet aanhouden, is afhankelijk van het dier. Zodra het dier jou in de gaten heeft, ben je dus te dichtbij gekomen.
Wees zeer voorzichtig met nestfotografie
Fotografeer alleen nesten als dit de dieren niet verstoort. Dat betekent dat je je eerst moet verdiepen in de soort. Raadpleeg kenners als je twijfelt. Denk je dat je op verantwoorde wijze een nest kunt gaan fotograferen? Maak jezelf dan onzichtbaar, klim niet in bomen en houd in alle gevallen een flinke afstand.
Verspil geen brandstof
Als er een hot item op sites als birdpix.nl of waarneming.nl is gesignaleerd, overweeg of jij dan ook zonodig naar die plek moet. Zou jouw beeld echt iets toe kunnen voegen?
Is ver reizen überhaupt nodig? Maak altijd de afweging tussen de waarde van de foto’s die je ergens wilt gaan maken en de hoeveelheid brandstof die daarvoor nodig is.
Vermijd grote groepen
Kom je toevallig op een plek waar al veel fotografen rondom een wild dier staan opgesteld (vos, zeehond, …), vraag jezelf dan af of het wel een goed idee is om daar bij te gaan staan. Hoe groter de groep fotografen, hoe meer stress bij het dier.
Neem al je rotzooi mee
Als fotograaf of wandelaar met hart voor de natuur laat je geen afval achter. Stop alle overblijfselen van een lunch in de natuur weer in je rugzak. Bedenk dat een papieren zakdoek er al een maand over doet om te vergaan, sinaasappelschillen doen er twee jaar over en een chipszak zelfs vijfenzeventig jaar.
Wees terughoudend met flitsen
Bij het fotograferen van een paddenstoel in een donker bos kun je prima een flitser gebruiken. Maar pas op bij dieren in een donkere omgeving. Hoewel flitslicht waarschijnlijk geen oogletsel kan veroorzaken, kunnen dieren wel schrikken van het felle licht en in allerijl ongelukken veroorzaken.
Vermijd apps met dierengeluiden en laagvliegende drones
Je kunt beter geen apps met dierengeluiden gebruiken om dieren te lokken. Dat kan verstorend werken. Pas ook op bij het gebruik van drones. Houd je sowieso aan de plaatselijk geldende regels en vlieg niet te laag over dieren, ook dat kan erg verstorend werken.
Lees ook dit verhaal over de schade die natuurfotografen aanrichten op de Noord Veluwe.
Heb je nog meer hart voor de natuur en zoek je meer verdieping? Check dan de Wet natuurbescherming van de Nederlandse overheid.
Tot slot: vergeet niet te genieten als je naar buiten gaat. We wensen je veel plezier in de natuur!
